Mert İnan – Mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları ile atmosferdeki yüksek basınç hafta sonu İstanbul ve Ankara’da hava
kirliliğinin artmasına neden oldu.
Geçen pazar günü İstanbul Esenyurt, Göztepe, Kadıköy ve Sancaktepe’de PM.10 kirlilik bedeli hudut kıymet kabul edilen 50 mikrogram/metreküp üzerinde seyretti. Karbon monoksit kirliliği bedelleri ise Kadıköy ve Sancak-tepe’de daima olarak aşıldı. Pazartesi öğlen saatlerinde de İstanbul’un birçok semt ve ilçede kirlilik bedelleri düzeyine yakındı. Milliyet’e konuşan Etraf ve Şehircilik Bakanlığı eski Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa Öztürk, şunları dedi:
Kirli hava soludular
“Pazar günü, İstanbul Sancaktepe’de PM.10 hudut bedellerin 6 kat üzerinde seyretti. Fakat en vahim durumdaki ilçe Ankara’ya bağlı Çankaya oldu. Çankaya’da P.M10 kirliğinin 24 saatlik ortalaması 50 mikrogram/metreküp hudut kıymeti geçmemesi gerekirken 8 kat, yani 400 mikrogram/metreküp üzerinde saptandı. Bu kirli hava insanı hasta eder. Çankayalılar 24 saat boyunca çok kirlenmiş hava soludular. Birebir durum İstanbul Sancaktepe ve Esenyurt’ta da yaşandı. İstanbul Sancaktepe’de PM10 hudut kıymetlerin 6 kat üzerinde seyretti. Çankaya ve Sancaktepe’de kirli hava alarm veriyor. Hava kirliliğinin, bilhassa PM10 kirliliğinin ekonomik kriz ve yanlış yakma sistemleri ile ilgili olup olmadığı kesinlikle araştırılmalı. İstanbul ve Ankara’daki kirlilik oranlarındaki artış, önümüzdeki günlerde sıhhat açısından riskler yaratabilir. Çankaya üzere sosyo-ekonomik açıdan düzgün durumdaki bir ilçede böylesi yüksek kıymetlerin neden oluştuğu araştırılmalıdır. Kalitesiz yakıt kullanımı ve dizel araçlardan çıkan partiküllerin sorunun kaynağı olduğunu düşünüyorum.”
Dizel araç uyarısı
İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Selahattin İncecik ise şunları dedi: “Dizel ağır vasıtalar kent içinde adeta kol geziyor. Hindistan Yeni Delhi’de bile kentin içine girecek dizel kamyonlara 240 euro ceza kesileceği bildirildi. İstanbul ve Ankara’daki hava kirliliğinin temel sebebi dizel araçlar. Endüstrinin hakim olduğu yerlerde ise bacalardan çıkan tozlar ve termik santraller havayı kirletiyor. Kışın vatandaşların ana arterlerde maskesiz dolaşmamalı. Otobüs duraklarında maskesiz durulmasın, dizel araç birinci kalkışı durak önünden yaparken daha ağır kirletici salımı olur. Dizel araçların yasaklanması, yerine elektrikli araçların ikame edilmesi gerekir.”
‘Hava kirleticiler yüzeye çöküyor’
Prof. Dr. Selahattin İncecik, hafta sonu tesirini hissettiren, birçok bölgede süren yüksek basıncın kirletici partiküllerin yüzeye gerçek çökmesine neden olduğunu söyledi. Prof. Dr. İncecik, bu hava olayıyla ilgili şu bilgileri verdi: “Türkiye genelinde aktifliğini sürdüren yüksek basınç nedeniyle kirleticiler yayılmadığı üzere, atmosfer hacmi küçülüyor. Hacim küçüldükçe hava kirleticileri yüzeye yanlışsız çökmeye başlıyor. Olağan koşullarda, yüksek basıncın olmadığı periyotlarda kirleticiler rüzgârın şiddeti ile dağılarak seyrelir, bu sayede konsantrasyon dediğimiz kirletici pahaları düşer. 1980-1990 ve endüstride kalitesiz kömür kullanımı sonucu dramatik hava kirliliği olayları yaşanmıştı.